CUNG ĐỘNG MẠCH CHỦ BÊN PHẢI, Right aortic arch

 

CUNG ĐỘNG MẠCH CHỦ BÊN PHẢI

Right aortic arch

Bs Võ Tá Sơn

Đơn vị Y học bào thai, Bệnh viện Vinmec Times City

Tờ rơi này sẽ giúp bạn hiểu thế nào là cung động mạch chủ bên phải, những xét nghiệm nào bạn cần làm và ảnh hưởng của của việc cung động mạch chủ bên phải được chẩn đoán trước sinh đến bạn, con bạn và gia đình bạn.

Cung động mạch chủ bên phải (RAA) là gì?

Cung động mạch chủ bên phải là một biến thể giải phẫu của động mạch chủ, là mạch máu lớn mang máu từ tim đi nuôi cơ thể. Ở người bình thường, động mạch chủ tạo nên một cung mạch máu hướng về bên trái của khí quản (ống dẫn khí). Trong trường hợp RAA, cung động mạch chủ nằm ở phía bên phải của khí quản.

Sơ đồ cung động mạch chủ bên phải (3: hình ảnh soi gương, 4: hình ảnh ALSA)

Cung động mạch chủ bên phải xảy ra như thế nào?

RAA đơn độc xảy ra ở khoảng 1 trong 1000 em bé. Nguyên nhân chính xác chưa được biết rõ. Gần 20% các em bé có RAA sẽ có các vấn đề khác, hay gặp nhất là về tim. Nhiễm sắc thể là nơi lưu trữ hầu hết thông tin di truyền của chúng ta. Bất thường nhiễm sắc thể hay gặp nhất liên quan đến RAA là hội chứng DiGeorge, trong đó thiếu một đoạn nhỏ của nhiễm sắc thể 22q11.2. Đây được gọi là một vi mất đoạn.

Tôi có nên làm thêm xét nghiệm gì không?

Nhiêu thai phụ sẽ chọn làm thêm các xét nghiệm và/hoặc tư vấn để hiểu hơn về tình trạng của thai nhi. Ví dụ, bạn sẽ tham khảo ý kiến của bác sĩ di truyền, là chuyên gia về các bệnh di truyền và dị tật bẩm sinh. Bạn có thể sẽ làm các xét nghiệm di truyền như chọc ối (dùng một cây kim nhỏ để lấy một ít nước ối trong tử cung) hoặc sinh thiết gai nhau để tìm kiếm các bất thường về nhiễm sắc thể, hoặc phân tích nhiễm sắc thể bằng microarray (CMA) để đánh giá sâu hơn về cấu trúc nhiễm sắc thể. Bạn sẽ được thực hiện siêu âm tim thai, một phương pháp siêu âm chuyên sâu về tim thai trong thai kỳ, để xác định xem liệu RAA là đơn độc (chỉ có bất thường duy nhất này) hay là có đi kèm với các bất thường khác. Bạn cũng có thể yêu cầu bác sĩ y học bào thai thực hiện siêu âm chi tiết hình thái của thai nhi.

Những điều cần lưu ý trong suốt thai kỳ là gì?

Em bé có RAA đơn độc thường không gặp bất cứ vấn đề gì khi ở trong bụng mẹ, mặc dù vậy, khuyến cáo nên siêu âm bởi bác sĩ y học bào thai là cần thiết. Siêu âm sẽ giúp xác định xem RAA có liên quan đến một bất thường khác về đường đi của một động mạch khác, gọi là động mạch dưới đòn trái lạc chỗ (ALSA), mạch máu này xuất phát từ RAA. Sự kết hợp này sẽ tạo ra một vòng mạch máu bao quanh khí quản và thực quản (ống nối giữa miệng và dạ dày).

Hình ảnh cung động mạch chủ bên phải trên siêu âm tim thai 15 tuần

Cung động mạch chủ bên phải có ảnh hưởng đến con tôi sau khi nó được sinh ra không?

Phần lớn các em bé với RAA đơn độc sẽ không gặp bất kỳ vấn đề gì do cung động mạch chủ nằm bên phải. Những em bé có vòng mạch máu có thể có các triệu chứng nhẹ khác nhau. Hiếm khi chúng ta có thể ghi nhận được ở giai đoạn sơ sinh nhưng thường được nhận ra ở giai đoạn trễ hơn. Các triệu chứng thường là tắc nghẽn đường thở như là thở ra tiếng hoặc khó thở trong khi bú. Chúng có thể bị nhiễm trùng đường hô hấp trên khá thường xuyên và các triệu chứng như thở khò khè, ho, bú khó và nôn.

Cung động mạch chủ có bị lại ở em bé sau không?

Khi không tìm thấy nguyên nhân di truyền nào để giải thích cho RAA, nguy cơ điều này xảy ra ở thai kỳ sau là cực kỳ hiếm. Nếu một nguyên nhân di truyền đã được xác định, thì nguy cơ tái mắc phụ thuộc vào bản thân nguyên nhân đó. Một cuộc tư vấn với bác sĩ di tryền có thể có ích để làm sáng tỏ điều này.

Tôi nên hỏi những câu hỏi nào khác?

·        Tim của em bé có bình thường không?

·        Tôi sẽ khám siêu âm bao lâu một lần?

·        Có vòng mạch không? (Có ALSA không?)

·        Tôi nên sinh em bé ở đâu?

·        Em bé sẽ được chăm sóc tốt nhất ở đâu sau khi chào đời?

·        Tôi có thể gặp trước đội ngũ bác sĩ sẽ chăm sóc con tôi sau khi sinh không?

Dịch từ Thông tin dành cho bệnh nhân của ISUOG phần Cung động mạch chủ bên phải.